zondag 5 februari 2017

De eekhoorn en zijn nesten


Eekhoorns houden van bosrijke omgeving, dat is de reden dat ze in het westen van Nederland dun gezaaid of afwezig zijn. Ik heb altijd wel een lijstje met dingen die ik graag 'live' in de natuur wil zien. Op dat lijstje stond al jaren: een eekhoornnest. Ik had er wel vaak over gelezen en toen ik deze 'voetbal' van takken, bladeren en mos in de boom zag, dicht bij de stam, wist ik het meteen. Dit was dus zo'n eekhoornnest. Zulke nesten vind je meestal op 5-6 meter hoogte. Deze eekhoorn had een loofboom gekozen voor het nest, waardoor ik het nu goed kon zien. Veel nesten worden echter in naaldbomen gemaakt, waar ze het hele jaar verborgen zijn. In de sneeuw kunnen richting de boom prenten (pootafdrukken) staan, die bij de stam ineens ophouden. Daar is de snelle rakker de boom in geklommen. De voorvoeten met vier tenen zijn een stuk kleiner dan de achterpoten die vijf tenen hebben. Doordat eekhoorns meestal in sprongengalop lopen, zetten ze de grotere achterpoten voor de kleinere achterpoten neer (een soort haasje over dus). De eekhoorn die het spoor op de foto maakte, sprong dus naar rechts.
Het bouwen van zo'n eekhoornnest begint met het leggen van een platform van grovere takken. Om het werk te vergemakkelijken wordt soms een oud vogelnest als basis gebruikt. Naarmate het nest vordert voegt de eekhoorn kleinere takken en bladeren toe. Om takjes te verzamelen rent de eenhoorn door de boom en breekt geschikte formaten af. Ook kan bast of een tak van een naaldboom, met de naalden er nog aan, in het nest verwerkt worden. Af en toe duikt de eekhoorn in het nest om de maat te testen en met zijn lichaam een geschikte holte te maken. Als de buitenkant klaar is, wordt het nest gevoerd met mos, droog gras, veren en andere zachte dingen. Schapenwol, reepjes van papieren zakdoekjes en een bolletje breiwol werden door onderzoekers ook in de nesten aangetroffen. Om zo'n winternest te maken is een eekhoorn minimaal een dag bezig en soms wel een dag of vijf. Jonge eekhoorns moeten dat echt leren, want de eerste nesten zien er vaak slordig uit en soms maakt zo'n jonkie een vrije val omdat hij door de bodem van zijn eerste probeersel valt.
Het nest wordt gebruikt om uit te rusten en warm te blijven in de winter, maar ook om te baren en jonge eekhoorns groot te brengen. Komende maand worden de eerste eekhoornjongen geboren, want de paringen vinden al in januari plaats. Overigens maakt een eekhoorn meerdere nesten, waarin telkens een paar dagen wordt doorgebracht. Moeder laat een van haar stevige nesten vaak aan een jonkie na, zodat deze alvast een goede start kan maken. Ook in de zomer heeft een eekhoorn meerdere nesten, die zijn dan wel wat minder dik gestoffeerd. Toen ik dit hele 'nestproces' nog eens nazocht in het boek 'Squirrels' van Jessica Holm, viel mijn oog op de pagina met voedsel, waar ik wat opmerkelijke dingen tegenkwam. Eekhoorns eten het hele jaar zaden uit dennenkegels en ook teren ze op de voorraad die ze in het najaar aanleggen van zaden zoals hazelnoten, eikels en veldesdoorn. Dat was mij bekend. In de barre wintermaanden eten ze ook wel bast van bomen en schimmels op rottend hout. In het vroege voorjaar staan katjes van hazelaar en els op het menu. Bloemen, zoals van de sleedoorn en de eik, boomknoppen en jonge scheuten zijn populair in april en mei. Tegen de zomer worden rupsen niet versmaad en wordt bast van bomen gestript om het zoete sap eronder te bemachtigen. Al met al heeft de eekhoorn een veel gevarieerder menu dan ik had gedacht.

Eekhoorn, foto van Wikimedia

Geen opmerkingen: